فصلنامه علوم و فنون بسته بندی
پیاپی 1 (بهار 1389)

هدف عمده در بسته بندی های محصولات غذایی حفظ و افزایش طول عمر نگهداری محصول می باشد.
پلاستیک ها ازجمله پلیمرهای مصنوعی به حساب می آیند که تحت فشارو دمای پائین قابل ذوب و شکل پذیر هستند، از ویژگی های بارز پلاستیک ها، سبکی وزن، قدرت پوشش دهی، قیمت نسبتا ارزان و ظاهر زیبای آن هاست که باعث مصرف روز افزون آنها در صنعت بسته بندی گردیده است. ولی مشکل احتمالی این است که هنگام تولید و فرآیند پلاستیک ها، در صورت عدم رعایت شرایط مناسب و یا استفاده از مواد افزودنی غیر استاندارد و بیش از حد مجاز، ممکن است در اثر برهم کنش های بسته بندی با مواد غذایی درون آن، زیان هایی برای سلامتی ایجاد شود.
بنابراین برای تشخیص قابلیت مصرف بسته بندی های پلاستیکی مواد غذایی، نیاز به آنالیز و کنترل کیفی و کمی مواد اولیه، افزودنی ها و محصولات نهایی بسته بندی طبق مقررات و استانداردهای معتبر بین المللی قبل از استفاده و مصرف آن ها می باشد.
یکی از مهم ترین اهدافی که در قانون گذاری مواد در تماس با مواد غذایی دیده می شود، حمایت از سلامت مصرف کننده است. دستور العمل های اساسی که ساختار مواد بسته بندی در ارتباط با مواد خوراکی را در برداشته است، به این نحو بیان گردیده است که در حالت نهایی نباید ذرات مواد بسته بندی به داخل مواد خوراکی انتقال یابد و یا برای سلامتی انسان مضر باشند.

مواد زیستی(Biological materials) که بیشتر مواد غذایی از آن مشتق می شوند در صورت داشتن فرصت کافی، به ویژه وقتی که در شرایط نامطلوب قرار گیرند، فاسد می شوند. فساد در اصل ناشی از تخریب میکروبی و یا واکنش های شیمیایی است که موجب تغییراتی در محصول می شود و ممکن است کیفیت آن را کاهش داده و خطر بالقوه ای برای سلامتی گردد و سرانجام به زیان اقتصادی قابل توجهی منتهی شود. یکی از راهکارهای مهم در کاهش فساد مواد غذایی، استفاده از بسته بندی صحیح و متناسب با محصول در تمامی مراحل تولید ماده غذایی است. در حقیقت بسته بندی نظام بهم پیوسته ای از آماده سازی کالا برای حمل و نقل، توزیع، نگهداری، فروش و مصرف نهایی آن می باشد. در جایی که روش های بسته بندی ضعیف باشد یا وجود نداشته باشد، مقادیر زیادی از غذا و کالاهای دیگر از بین خواهد رفت. اگر سطح بسته بندی(چه کمی و چه کیفی) افزایش یابد، اتلاف غذا کمتر خواهد بود. علاوه بر این، هر بسته بندی قابل رقابت با دیگر کشورها، باعث حضور موفق در بازارهای جهانی گردیده بود و به تامین منافع ملی کشور کمک خواهد کرد و حضور نداشتن در بازارهای جهانی و انزواطلبی تهدیدی برای امنیت کشور و نوسازی اقتصادی خواهد بود.

استاندارد هیچگاه معرف کیفیت واقعی کالا نیست و در مبحث بسته بندی نیز نمی تواند اساس این موضوع قرار بگیرد، بسته بندی موضوع رقابت است نه استاندارد.
با توجه به تعریف بسته بندی که عبارتست از: آماده سازی اقلام و تجهیزات برای جابه جایی، ذخیره سازی، حمل و ارسال به مصرف کننده جهت حفاظت از این اقلام در برابر خسارت دیدن در اثر شرایط محیطی نامناسب، لازم است که آنها را آماده سازی و حفاظت کنیم و اقلام فوق را چنان ایمن سازیم که تمامی خطراتی که کالا را تهدید می نمایند از بین بروند. بنابراین می بینیم که ارتباط یک کالای استاندارد شده چقدر بر انتخاب یک بسته استاندارد تاثیرگذار است.

خمیر کاغذ پهن برگان با روش رنگبری ECF، با کربوکسی متیل سلولز تیمار شده است. این مقاله به بررسی اثر تیمار با CMC، شرایط خشک کردن و جداسازی DDJ از خمیر کاغذ فوق و خصوصیات مربوط به استحکام کاغذ می پردازد.
اثر خشک کردن، به دلیل خشک کردن ورقه ها در یک Drum(خشک کردن آزاد) و یا بر روی صفحه(خشک کردن کنترل شده) انجام گردید. تیمار با CMC باعث افزایش شدید شاخص شقی کششی در ورقه های خشک شده در شرایط فوق الذکر شد. همچنین تمام خواص استحکامی به طور قابل توجهی پس از تیمار با CMC افزایش یافتند. اثرات پرزها در بخش دوم و با جداسازی خمیر با کمک DDJ انجام شد که نشان می دهد پرزها باعث اثر مثبت بر قدرت کششی و مقاومت داخلی شده اند.

یکی از کاربردهای بسته بندی های فلزی برای بسته بندی مواد غذایی بوده و به لحاظ اهمیت و ضرورت حفظ بهداشت و عدم آسیب رساندن به سیستم ایمنی بدن انسان ها باید سعی گردد تا مواد اولیه این نوع از بسته بندی ها مقاوم بوده و در برابر تماس با مواد غذایی نه تنها هیچ گونه واکنشی از خود نشان ندهد بلکه در طول حمل و نقل، جابه جایی، ذخیره سازی و توزیع، مقاومت های لازم را نیز داشته باشد. در این مقاله به آنچه که مربوط به مقاومت قوطی های فلزی و داشتن حداقل الزامات مربوطه می باشد، پرداخته شده است.

این نوشتار ضمن برشماری عوامل مهم و تاثیرگذار در نبردهای ناهمگون به بیان نقش بسته بندی و اهمیت آن در این نبردها می پردازد. در بخش نخست ویژگی ها و مشخصه های موثر نبردهای ناهمگون تشریح شده و به دنبال آن ارتباط این مشخصه ها با موضوع لجستیک و در آخر الزامات بسته بندی در شرایط انجام این نبردها، مورد کنکاش و واکاوی قرار می گیرند.

با ظرافت و حساسیتی که کالاهای صنعتی در ضمن پیشرفت علم بدست می آورند ضرورت وجود یک بسته بندی و پوشش مطمئن و مقاوم روز به روز بیشتر احساس می گردد. در این میان کارتن یکی از پوشش های مناسبی است که به عنوان یک بسته بندی مطمئن، سبک و کم حجم در صنایع پذیرفته شده است و از مزایای آن می توان به ارزان تر و قابل دسترس تر بودن آن نسبت به سایر بسته بندی ها را نام برد لذا بیشتر تولیدکنندگان متقاضی آن می باشند و کالای خود را با کارتن بسته بندی می نمایند و این مسئله باعث می شود که کارتن از اهمیت زیادی برخوردار گردد.
برقراری آزمون های فیزیکی و مکانیکی بر روی کاغذ، مقوای کنگره ای و کارتن، نقش بسیار تعیین کننده در کیفیت کارتن ساخته شده ایفا می نماید. آزمون های متفاوتی بر روی مواد اولیه سلولزی و محصول ساخته شده الزام دارد که در ذیل به تعدادی از آنها اشاره می گردد.